Šta ugrožava zdravlje zemljišta u Srbiji i kako možemo da ga sačuvamo?

Kao i na drugim mestima u svetu, intenzivna poljoprivreda sa modernom mehanizacijom i sve manjom primenom stajskog đubriva u velikoj meri je ispostila zemljište. Njegovo zdravlje najviše ugrožava gubitak organske materije. Stručnjaci upozoravaju da je nivo humusa pao na oko dva odsto sa pet procenata, koliko je iznosio udeo organske materije pre početka intenzivne poljoprivredne proizvodnje.

Primena principa regenerativne poljoprivrede postaje neminovnost, a ona podrazumeva kombinaciju tradicionalnih praksi i savremenih tehnologija, koja pozitivno utiče na obnovu biodiverziteta, povećanje organske materije i kapaciteta zemljišta za skladištenje ugljenika, čime se istovremeno doprinosi borbi protiv klimatskih promena.

Iako je ovaj pojam za mnoge još uvek novina, prakse regenerativne poljoprivrede su već nekoliko sezona prisutne baš u našoj Srbiji, na vojvođanskim njivama. Kompanija Nestlé uključila je svoje najveće lokalne dobavljače povrća "Geneza" i "Telek paprika" u program regenerativne poljoprivrede koji sprovodi na globalnom nivou. Proizvođači peršuna, šargarepe i ostalog povrća za "Začin C" od kraja 2021. godine, uz podršku Nestlé-a, koriste organsko đubrivo umesto veštačkog i sade različite kulture kako bi dobili bolje prinose, zdravije povrće i sačuvali zemljište kao dragoceni resurs i za buduće generacije.

Foto: Promo/ Začin C

Prakse regenerativne poljoprivrede se baziraju na minimalnom narušavanju zemljišta obradom kako bi se očuvala njegova prirodna struktura i podstakli prirodni procesi za povećanje organske materije kao nosioca plodnosti. U njih spada i pošumljavanje i sadnja pokrovnih useva, kojima se zemljište štiti od erozije, vetra i vode. Sve ove prakse istovremeno donose otpornost na klimatsku nestabilnost, kao i prosperitet za poljoprivredne zajednice usled boljih prinosa.

A kako zdravo zemljište doprinosi borbi protiv klimatskih promena? Nešto o ovoj temi smo mogli da saznamo iz dokumentarca "Poljubi zemlju" (Kiss the Ground), u kojem poznati glumac Vudi Harelson u ulozi naratora objašnjava koliko je važno isceliti zemljište zbog njegove uloge u kruženju ugljenika u prirodi. Naime, zemljište bogato organskim materijama ima veću sposobnost za sekvestraciju ugljenika. U pitanju je proces kojim se ugljen-dioksid uklanja iz atmosfere i skladišti u zemljištu, što znači manje prisustvo u vazduhu ovog gasa sa efektom staklene bašte koji najviše doprinosi globalnom zagrevanju. Na globalnom nivou Nestlé će do 2025. godine uložiti 1,2 milijarde švajcarskih franaka u regenerativnu poljoprivredu, idući ka cilju da do 2050. godine dostigne nultu emisiju gasova staklene bašte.

Čuvajući zdravlje zemljišta takođe čuvamo i obnavljamo čitave ekosisteme u čijem funkcionisanju ono ima važnu ulogu. Zemljište bogato organskim ugljenikom ima veći biodiverzitet i biološku aktivnost, a samim tim je i plodnije.

Ukratko, benefite regenerativne poljoprivrede osećaju svi – od poljoprivrednih proizvođača koji ostvaruju direktnu ekonomsku korist i bolji pristup tržištu, do potrošača do kojih stiže kvalitetna i zdrava hrana – i to ona koja je prešla put od njive do trpeze sa minimalnim uticajem na životnu sredinu.

(Telegraf.rs/PR)