Koje profesije u Srbiji najranije idu u penziju?

Ilustracija: Nikola Jovanović Foto: Shutterstock

Beneficirani staž u Srbiji imaju radnici nekoliko profesija, a kako su rekli za naš portal iz PIO Fonda, reč je o značajnije većem broju od 10. 

U Srbiji, on podrazumeva uvećane doprinose za PIO, raniji odlazak u penziju i duže korišćenje penzije u odnosu na ostale penzionere.

Postoje poslovi, odnosno radna mesta, na kojima je rad naročito težak, opasan i štetan za zdravlje i pored toga što su primenjene sve opšte i posebne mere zaštite na radu kao i radna mesta na kojima je obavljanje profesionalne delatnosti ograničeno navršenjem određenih godina života ili na kojima zbog prirode i težine posla fiziološke funkcije opadaju u toj meri da onemogućavaju dalje uspešno obavljanje profesionalne delatnosti.

Kako nam objašnjavaju iz Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje, u zavisnosti od težine posla, opasnosti i štetnosti za zdravlje, kao i preduzetih mera zaštite na radu zavisi i koeficijent uvećanja staža osiguranja. Godina se računa kao 14, 15, 16 ili 18 meseci.

Pri tome, staž osiguranja se računa sa uvećanim trajanjem samo pod uslovom da je lice efektivno radilo na tim poslovima najmanje 10 godina (za starosnu penziju), odnosno 5 godina (za invalidsku penziju).

Pravo na beneficirani radni staž dalje, nemaju samo zaposleni kojima poslodavci uplaćuju doprinose, već i oni koji sami sebi plaćaju radni staž, pod uslovom da se utvrdi da su zaista radili teške i opasne poslove koji su zakonski obuhvaćeni beneficijom, objašnjavaju u PIO fondu.

Beneficirani staž kod nas se vezuje za zaposlene u vojsci, policiji, kao i delatnostima kao što su poslovi u rudnicima, crnoj i obojenoj metalurgiji, proizvodnji i preradi nafte, hemijskoj industriji, namenskoj proizvodnji, gumarskoj industriji, farmaceutoskoj industriji, proizvodnji električne energije.

Radna mesta na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem utvrđena su sa nekoliko pravlnika, ističu nam u Fondu. Tako, pojedinačni pravilnici utvrđuju radna mesta sa beneficiranim stažom osiguranja u određenim državnim organima, koje donose zajednički ministar za rad i nadležni ministri, odnosno direktor BIA u čijoj su nadležnosti radna mesta ( npr: MUP, BIA, VBA, VOA, Ministarstvo spoljnih poslova, Uprava za izvršenje krivičnih sankcija, Poreska policija, Vojska Srbije, a od decembra 2019. godine i sudije, tužioci i zamenici tužioca raspoređeni u odeljenjima sudova i tužilaštava za ratne zločine i organizovani kriminal ).

Kako se računa beneficirani staž? I koliko ko može da dobije? 

U PIO fondu ističu za naš portal da treba praviti razliku između opštih uslova za penzionisanje od povoljnijih uslova za penzionisanje, kao i između opšteg obračuna penzije koji se primenjuje za veliki broj osiguranika od povoljnijeg obračuna penzije koji se primenjuje za određene kategorije osiguranika.

Nas interesuje ovo drugo, što znači da povoljniji uslovi za ostvarivanje prava predviđaju da lice može ostvariti pravo na starosnu penziju, u zavisnosti od poslova koje lice obavlja i u okviru kog organa ih obavlja, i to:

Foto: Tanjug/Andrija Vukelić, Shutterstock

- MUP, MSP, BIA, VBA, VOA, Uprava za izvršenje krivičnih sankcija, Poreska policija, Vojska Srbije ( u 2020. godina sa navršenjem 55 godina života i 24 godine staža osiguranja od čega 14 godina efektivno provedenih na radnim mestima na kojima se staža osiguranja računa sa uvećanim trajanjem),

- podoficir i oficir u Vojsci Srbije ( 53 godine života i 40 godina penzijskog staža ),

- pukovnik u Vojsci Srbije ( 54 godine života i 40 godina penzijskog staža ),

- pripadnici specijalnih jedinica BIA, VBA i VOA ( 53 godine života i 20 godina efektivno provedenih na određenim specifičnim poslovima u specijalnoj jedinici) i

- ostali policijski službenici ( 60 godina života i 25 godina života od čega 15 godina efektivno preovedenih na radnim mestima na kojima se staža osiguranja računa sa uvećanim trajanjem ).

Povoljniji obračun penzije se vrši prema navršenom stažu osiguranja i zaradama počev od 1.1.1996. godine, pri čemu se tako obračunata penzija uvećava za 20 %, pod uslovom da ta lica imaju navršenih 55 godina života i najmanje 24 godine staža osiguranja, rekli su za naš portal. 

Koliku će imati penziju

Trenutno, prosečna penzija u Srbiji koja iznosi 27.700 dinara, a biće povećana za najmanje 1.662 dinara. Novo povećanje od šest odsto, kako je najavljeno, treba treba očekivati sa januarskom penzijom.

Praktično, od 2021. će umesto 10.000 dinara penzije penzioneri dobijati 600 dinara više, dok će oni sa najvećim primanjima (iznad 100.000) imati povišicu od najmanje 6.300 dinara.

Penzioneri čija su mesečna primanja 35.000 dinara treba da računaju na povišicu od 2.100 dinara, a oni sa penzijama od 50.000 dinara na povećanje od 3.000.

Penzije će u narednoj godini rasti po dogovorenom modelu - švajcarskoj formuli koja podrazumeva usklađivanje primanja naših najstarijih građana sa 50 odsto inflacije i 50 odsto rasta prosečne zarade.

(v.bjelic@telegraf.rs)