Auto-put od Beograda do mora prolazi pored srpske Svete gore: Otkrivamo šta čeka grad u 2023. godini

Foto: Turistička organizacija Čačak, Dejan Krsmanovic / Alamy / Alamy / Profimedia

U Čačku ima 4.013 nezaposlenih, što je za 65 odsto manje nego pre desetak godina. Najavljene su brojne investicije za naredni period a turizam je jedan od prioriteta.

U prilog tome govore i cifre - već je zabeleženo 171. 424 noćenja a nije ni kraj godine.

Teme za vas

Vojin Jakovljević, direktor Turističke organizacije Čačak u razgovoru za Telegraf Biznis otkriva detalje planova za sledeću godinu, ali i kako će autu-put pomoći daljem razvoju ovog važnog privrednog centra.

• U toku su radovi na auto-putu ka Crnoj Gori, koliko će to promeniti sliku tog kraja?

- Čačak ima povoljan saobraćajno - geografski položaj, jer se nalazi na raskrsnici puteva između zapadne, jugozapadne i centralne Srbije, odnosno Šumadije.

Auto-put Miloš Veliki od Beograda do Čačka, značajno je povećao interesovanje turista i pozicioniranje Čačka kao turističke destinacije. Deonica ove saobraćajnice koja vodi do Pakovraća, mesta koje se nalazi na samom ulazu u Predeo izuzetnih odlika „Ovčarsko-kablarska klisura“ omogućila je da se znatno brže i bezbednije stigne do ovih destinacija.

Nastavak izgradnje auto-puta koji vodi ka Crnoj Gori, dodatno će uticati na ukupan razvoj turizma kompletne turističke regije Zapadna Srbija, grada Čačka i mesta koja čine sastavni deo turističke ponude ovog kraja Srbije.

Saobraćajna infrastuktura je jedan od ključnih uslova da bi destinacija mogla da bude konkurentna na domaćem i inostranom turističkom tržištu.

• Koji su aduti ove neobične regije Ovčarsko-kablarske klisure? Po čemu je specifična?

- Ovčarsko-kablarska klisura je zaštićena kao predeo izuzetnih odlika i kao prirodno dobro od izuzetnog značaja svrstano u I kategoriju. Odlikuje se prepoznatljivim meandrima Zapadne Morave, jezerom Međuvršje, planinama Ovčar i Kablar, izvorima termo-mineralne vode Ovčar Banje i grupom od 10 manastira, smeštenim na relativno malom rastojanju.

Ovde postoje dobri uslovi za razne vidove rekreacije pre svega zahvaljujući prirodnim faktorima koji su prilagođeni za ovaj vid aktivnosti. Ovčarsko-kablarske klisura je idealno područje za cikloturizam, sportski ribolov, alpinizam, planinarenje, splavarenje, foto safari.

Još jedna posećena prirodna atrakcija ovog predela je i Banjski potok u Ovčar Banji. Uređeno novo pristanište na jezeru Međuvršje je mesto sa koga kreću katamarani u krstarenje klisurom, a novootvoreni Prirodnjački centar u Ovčar Banji, na jednom mestu objedinjuje kompletnu ponudu ovog predela, njegove priorodne vrednosti i istorijsko nasleđe.

• Izgradio se Prirodnjački centar Ovčar banja, koliko je on doprineo turistički samoj destinaciji?

- Da, ponosni smo na ovaj projekat koji je ove godine realizovan u Ovčarsko-kablarskoj klisuri. Prirodnjački centar sadrži izložbenu postavku realizovanu u saradnji sa Prirodnjačkim muzejom u Beogradu, kao i konferencijsku salu kompletno tehnički opremljenu za održavanje edukativnih programa i prezentacija. Posetioci izložbe mogu da se upoznaju sa eksponatima i pojednim primercima raznovrsne faune Ovčarsko-kablarske klisure, od kojih su mnoge strogo zaštićene.

Foto: akg images/Jürgen Sorges / akg-images / Profimedia

Eksponati predstavljaju primerke pojedinih vrsta kičmenjaka – riba, vodozemaca, gmizavaca, ptica i sisara, od kojih su neke brlo specifični tercijarni relikti Ovčarsko-kablarske klisure. Posebnu vrednost i značaj Prirodnjački centar u Ovčar Banji ima u edukaciji dece koja mogu da se na zanimljiv način upoznaju sa prirodnim vrednostima predela izuzetnih odlika.

• Koje ste projekte pored Prirodnjačkog centra, realizovali do sad?

- Pored pomenutog Prirodnjačkog centra, realizovano je još nekoliko bitnih projekata. Posle 30 godina, proradila je železnička stanica u Ovčar banji, jedina stanica koja je renovirana u toku ove godine u Srbiji.

Izgrađeno je pristanište na jezeru Međuvršje, sa privezištem za čamce kapaciteta 70 plovila. U toku je izgradnja puta koji će spojiti vidikovac na Kablaru, jedan od 5 najlepših vidikovaca u Srbiji, sa Ovčar Banjom i magistralom koja ide ka Čačku i Zlatiboru.

Izgrađen je nov amfiteatar kapaciteta 500 sedećih mesta na kojima smo imali odličan kulturno-umetnički program prethodnog leta. Izgrađene su i rekonstruisane nove parkovne površine, dečija igrališta kao i centralni trg u Ovčar banji.

• Kažu da živite nadomak Srpske Svete Gore, da li možete da nam kažete malo više o manastirima u ovoj regiji?

- Ovčarsko-kablarska klisura je područje koje raspolaže prirodnim resursima i bogatim kulturno-istorijskim nasleđem. Manastiri Ovčarsko-kablarske klisure predstavljaju jedinstveno kulturno, umetničko i istorijsko nasleđe na ovim prostorima. Na padinama Ovčara nalaze se Sretenje, Sv. Trojica, Vavedenje, Vaznesenje i Preobraženje, a na Kablaru se nalaze Nikolje, Blagoveštenje, Jovanje, Uspenje. U klisuri se nalaze još dva svetilišta: crkva Svetog Save i pećina Kađenica.

Zvanični istorijski podaci datiraju izgradnju ovih manastira još u srednjem veku, među njima su i manastiri koji su kasnije građeni. Zna se da je većina manastira nastala kada su monasi sa Svete gore Atos bežali od pod najezdom Turaka i tako se naselili u naše krajeve. Takođe, u manastiru Blagoveštenje se zamonašio patrijarh Pavle, a vladika Nikolaj Velimirović je osnovao i monašku školu u manastiru Preobraženje.

Manastiri arhitekturom i ambijentom u kome se nalaze, privlače pažnju i interesovanje turista koji ih rado posećuju u velikom broju.

• Koji su planovi za naredni period?

- Strategija razvoja turizma republike Srbije (do 2025. godine), identifikovala je prioritetne turističke, pored ostalih to su: planine, jezera i zdravstveni turizam (spa & wellness). U tom smislu Grad Čačak dalji razvoj turizma koncipira upravo na ovim turističkim proizvodima. Takođe, ulaganja u poboljšanje infrastrukture u gradu, novih sadržaja za turiste u oblasti kulture su u planu u narednih nekoliko godina.

Posebna pažnja biće posvećena Ovčarsko-kablarskoj klisuri, stvaranju uslova za dalji razvoj turizma ovog područja uz poštovanje ekoloških standarda i očuvanje biodiverziteta.

U oblasti zdravstvenog turizma u planu su značajna ulaganja. U toku je izrada projektne dokumentacije za izgradnju rehabilitacionog centra u Ovčar Banji čija će izgradnja biti zapošeta u toku 2023. godine.

Takođe, u planu je dalji nastavak izgradnje putne infrastrukture, vodovodne i kanalizacione mreže, ureženje i regulacija korita reke Zapadne Morave kao i dalji nastavak sređivanje centra banje.

• Imate li podatke, koliko turista poseti godišnje ovaj kraj?

- Čačak kao turistička destinacija beleži rast broja dolazaka i noćenja. Najnoviji podaci Republičkog zavoda za statistiku pokazuju da je Čačak u prvih devet mesesci ove godine posetilo 42. 809 turista (indeks 136), u odnosu na isti period prošle godine.

Ostvareno je 171. 424 noćenja, (indeks 114,6). Do kraja 2022. godine očekuje se da će Čačak imati znatno bolje rezultate od rekordne 2019. godine kada je ostvareno 195000 noćenja.

• Šta sve Čačak kao dinamičan urbani centar na Zapadnoj Moravi pruža domaćim i stranim turistima?

- Čačak je grad koji se svrstava među veće gradove u Srbiji sa prepoznatljivom arhitekturom i bogatim kulturno-istorijskim nasleđem. U gradu Čačku nalaze se brojni spomenici kulture, sakralni objekti i ustanove kulture od nacionalnog značaja: Narodni muzej - konak Jovana Obrenovića sa jedinim sačuvanim originalnim grbom dinastije Obrenović, Hram Vaznesenja Hristovog iz XII veka, Umetnička galerija “Nadežda Petrović”.

Poznati arheološki lokaliteti i kulturno-istorijski spomenici u Čačku su: Rimske terme iz 4. veka, memorijalni kompleks „Tanasko Rajić“ na brdu Ljubiću, Spomenik ratnicima Prvog svetskog rata “Četiri vere”, Spomen park borbe i pobede. Čačak je grad poznat po izuzetnoj gastronomskoj ponudi, brojnim ugostiteljskim objektima i kvalitetnim smeštajnim kapacitetima.

Ono što je specifično za Čačak je i veliki broj manifestacija koje se održavaju tokom godine. Čačak je poznat kao grad sporta, posebno košarke i u gradu se održavaju brojni sportski događaji tokom cele godine.

Na području grada i okoline organizuju se događaji iz oblasti kulture i tradicije. Na nekoliko lokacija u gradu nalaze se sadržaji koji su posebno popularni kako lokalnom stanovništvu, tako turistima koji borave u ovom gradu, među njima je i Gradska plaza na obali Zapadne Morave.

• Ekologija vam je fokusu poslednjih godina, koliko su bitni ekološki projekti za dalji razvoj Čačka?

- Jedan od najznačajnih ekoloških projekata od samog osnivanja Međuresorne radne grupe Vlade Republike Srbije, koja je osnovana icijativom Premijerke Ane Brnabić, njenog kabineta, koji je pored grada Čačka I TO Čačak glavni pokretač aktivnosti na ovom području, je izmuljavanje akumulacije jezera Međuvršje.

Projekat ima za cilj da ukloni mulj koji je zauzeo preko 2/3 akumulacije jezera Međuvršje. Projekat je deo bilateralnog sporazuma između Vlade Republike Srbije I Vlade Republike Mađarske. Takođe, još jedan ekološki projekat će biti realizovan do kraja godine, a to je nabavka prvog ekološkog trimarana u Srbiji, domaće proizvodnje koji se proizvodi u brodogradilištu u Apatinu.

Foto: Dejan Krsmanovic / Alamy / Alamy / Profimedia

Biće opremljen elektro-pogonom, a imaće solarne ćelije koji će baterije puniti putem svetlosti. Prvi srpski ekološki trimaran će biti prava atrakcija, jer će sa njim doći do produžetka turističke sezone na svih 12 meseci u godini. Jedan od osnovnih ciljeva u zaštićenom području Ovčarsko-kablarska klisura je unapređenje nivoa kvaliteta turističke ponude kroz promociju eko-turizma i edukaciju u oblasti održivog razvoja turizma.

Odgovornost upravljača zaštićenog područja je da se ostvari balans u razvoju turizma u odnosu na primarni zadatak zaštićenog područja, a to je očuvanje biodiverziteta, zaštita predela i kulturnog nasleđa.

• “Čačanska rodna” jedan od najvažnijih projekata i na državnom nivou, koliki je značaj za Čačak što je baš on prestonica kulture? Koji su preduslovi morali da se ispune za ovakvak poduhvat?

- Radna grupa za pripremu i sprovođenje programa „Prestonica kulture Srbije” donela je odluku da će prva nacionalna prestonica kulture 2023. godine biti Grad Čačak. Projekat Čačka pod nazivom "Čačanska rodna" je među 18 prispelih kandidatura proglašen za najbolji.

"Čačanska rodan" je slogan inspirisan imenom sortimenta šljive koja je nadaleko prepoznatljiv čačanski poljoprivredni proizvod. Kroz ovaj moto predočena je čitava ideja celog projekta – vizije Grada Čačka kao vekovno plodnog (rodnog) tla za razvoj kulture, umetnosti, duhovnosti, ali i nauke, privrede, turizma, sporta.

Radni moto je predstavljen kroz četiri pod teme: „Na Slobodi“, „Na Moravi“, „Na raskršću“, „Na kaldrmi“ koje zajedno promovišu kulturni profil Čačka.

Projektom su, pored mnogobrojnih kulturnih dešavanja, predviđena i značajna infrastrukturna ulaganja. Planiran je završetak rekonstrukcije zgrade Okružnog načelstva u kojoj su smešteni Narodni muzej i Međuopštinski istorijski Arhiv. Biće formirana Nova stalna postavka, konzervatorske radionice, depoi i kancelarijski prostor, radiće se na realizaciji parternog uređenja u kompleksu dvorišta Narodnog muzeja sa izgradnjom lapidarijuma, novom istorijskom postavkom u Konaku gospodara Jovana Obrenovića i letnjom scenom, etno-objektima i suvenirnicom.

• Koliko je važno da se veliki događaji i projekti decentralizuju, odnosno, da se razvijaju svi gradovi podjednako, svedoci smo poslednjih godina da je velika migracija stanovništva u prestonicu?

- Izbor Čačka za prvu „Nacionalnu prestonicu kulture“,  i te kako utiče na decentralizaciju u oblasti kuluture. Inače i sam izbor za Nacionalnu prestonicu kulture rađen je po uzoru na „Evropsku prestonicu kulture“, a ovim projektom se taj proces decentralizacije kulture unapređuje. Cilj Ministarstva kulture Republike Srbije je da kroz podršku lokalnoj upravi dodatno osnaži postojeće i pokrene savremene ustanove i institucije.

Time se stvaraju uslovi i za razvoj kulturnog turizma.

Decentralizacijom kulture stvaraju se uslovi za šire sagledavanje značaja kulture i umetnosti za lokalno stanovništvo, ali i da se istaknu vrednosti kulurno-istorijskog nasleđa namenjene turistima koji posećuju određene turistističke destinacije.

(Telegraf Biznis)