Srpski kavijar za kojim je i Titanik "ludeo", a Tito ga lično nosio kraljici Elizabeti II: Cena je "sitnica"

Nekada je u siromašnim domovima Srbije bio svakodnevna hrana, a onda je stigao do tanjira svetske elite i poslužen je na “Titaniku”. Kladovski kavijar, poznat i kao “dunavski ajvar”, bio je najcenjeniji na svetu – vredniji čak i od ruskog i iranskog, a kilogram je osamdesetih godina koštao i do 900 dolara.

Danas, ovaj delikates je gotovo iščezao. Praistorijske ribe od kojih se pravi – morune, jesetre i pastruge – godinama su pod zaštitom, jer su postale ozbiljno ugrožene. Njihovo prirodno mrestilište bilo je u Đerdapskoj klisuri, do koje su ribe dolazile iz Crnog mora, ali im je put prekinut izgradnjom hidroelektrana Đerdap I i II.

Zlatno doba: Od Rusa do Njujorka i serije "Dinastija"

Pravi procvat počinje dolaskom ruskih emigranata nakon Oktobarske revolucije. Oni su doneli znanje, recepte i kontakte. Jedan od njih, Sergej Milogradov, poverio je tajnu formulu za konzervans porodici grofa Deinega. Njegova naslednica Vera je godinama pravila prašak u Zemunu i prodavala ga gazdinstvu "Đerdap". Tek pred smrt, 1968. godine, otkrila im je recept.

Najveći kupac bio je Džerald Stejn iz Njujorka, vlasnik kompanije "Caviar House". Sa Đerdapom je sarađivao skoro tri decenije i tražio da mu se sav kavijar prvo ponudi. Nikada nije vratio nijednu isporuku – pa čak ni najmanju kutijicu.

Kladovski kavijar dospeo je i do američke televizije. U jednoj epizodi popularne serije „Dinastija“, Aleksis ljubavnika šalje u prodavnicu po kavijar – ali ga upozorava da donese isključivo „kladovski“.

Lov na džinove iz Dunava

Pre nego što su Đerdapske brane podigle reke, ribari su koristili specijalne građevine – garde – u koje su ribe ulazile da se mreste. Neki ulovljeni primerci jesetre bili su dugi preko pet metara, teški više od tone, i stari čak 100 godina.

Nakon što bi riba ušla u gardu, ribari bi zatvarali prolaz i ručno je ubijali. Drugi način, još suroviji, uključivao je udice bez mamaca – ribe bi se u njih uplitale dok su plovile i trljale se o stene.

Iako su danas te ribe pod zaštitom, a kavijar iz Kladova samo sećanje, legenda o "dunavskom ajvaru" i dalje živi – kao priča o vrhunskom proizvodu koji je od sirotinjske hrane postao simbol luksuza.

Tito uživao u kavijaru

Poznato je da je Tito imao vrlo sofisticiran ukus kada je reč o hrani i piću – voleo je luksuzna jela, među kojima je crni kavijar imao posebno mesto. Tokom svoje vladavine, često su mu služeni najkvalitetniji kladovski kavijar, koji je tada bio među najcenjenijima u svetu.

Takođe, kada je ugostio strane državnike, kavijar je bio deo svečanih trpeza. Crni kavijar iz Kladova je bio nacionalni ponos i često je služen kao prestižno predjelo u diplomatskim prilikama. Tito ga je nudio liderima poput Naseru, Brežnjevu, Sukarnu, pa i kraljici Elizabeti II.

(Telegraf Biznis)