Svetska banka otkrila: Evo kada i kako bi trebalo da idete u penziju

Hrvati prerano napuštaju tržište rada, penzioni sistem je pod pritiskom, a Svetska banka ima konkretne predloge za promene – uključujući i rad do 72. godine.

Svetska banka je, na zahtev hrvatskog Ministarstva rada, sprovela detaljnu analizu penzionog sistema i iznela zabrinjavajuće nalaze: građani rade prekratko, prerano odlaze u penziju, a sistem teško izdržava finansijski pritisak sve većeg broja penzionera.

Kratka radna karijera, dug period siromaštva

Analiza, koja je deo Nacionalnog plana oporavka i otpornosti 2021–2026, pokazuje da je prosečna starosna granica za penzionisanje preniska, radni vek prekratak, a odnos između broja zaposlenih i penzionera – zabrinjavajuće nepovoljan. Osim toga, veliki broj građana koristi mogućnost prevremene penzije, a dodatne novčane naknade na penzije često nemaju veze sa realnim uplatama tokom radnog veka.

Predloženo: Penzija tek sa 72 godine

Jedan od drastičnijih predloga Svetske banke je postepeno podizanje starosne granice za odlazak u penziju – do 2030. ona bi iznosila 66 i po godina, a do 2065. čak 72 godine. Prevremena penzija bila bi moguća tek sa 69.

Ove mere bi, prema izveštaju, poboljšale održivost sistema i omogućile veće penzije u budućnosti. Svetska banka ističe da nijedna druga mera ne može tako efikasno da popravi odnos između onih koji pune penzioni fond i onih koji iz njega primaju sredstva.

Samo trećina života u penziji u dobrom zdravlju

Zabrinjavajući je i podatak da prosečan hrvatski penzioner nakon 65. godine ima svega 5,2 godine zdravog života – skoro dvostruko manje nego prosek EU (9,9 godina). Iako nema dugoročnih projekcija, pretpostavlja se da se taj udeo neće dodatno pogoršavati.

Šta još predlažu?

Pored podizanja starosne granice, Svetska banka predlaže:

• smanjenje mogućnosti za prevremeno penzionisanje,
• pravdeniji izbor između prvog i drugog penzionog stuba,
• uvođenje automatskih investicionih portfelja u drugom stubu,
• snažniju indeksaciju penzija.

Iako ne preporučuju drastične promene u sistemu, razmatra se i mogućnost ukidanja drugog stuba ili ponovno njegovo obavezno uvođenje.

Evropska komisija na istom tragu

Sličan ton dolazi i iz Brisela – Evropska komisija u svom prošlogodišnjem izveštaju preporučila je postepeno povećanje starosne granice za penzionisanje, ali nije precizirala konkretne brojke.

Ukoliko se ništa ne preduzme, Hrvatska bi se mogla suočiti sa sistemom koji nije u stanju da obezbedi dostojanstvene penzije budućim generacijama.

(Telegraf Biznis/Index)