"Sve što je pokretalo nemačku mašinu je stalo": Zemlja tone u najgoru krizu od 1945. godine

Nemačka prolazi kroz najtežu industrijsku krizu od kraja Drugog svetskog rata, a njen dugo hvaljeni izvozno zasnovani model rasta, poznat kao "čudo trgovine", rapidno se urušava.

Francuski ekonomski komentator Nicolas Doze ocenjuje da je "sve što je pokretalo nemačku mašinu, stalo" te zaključuje da Berlin danas plaća cenu "modela koji više ne funkcioniše".

Teme za vas

Podaci koje prenose francuski LCI i Nemačka industrijska federacija (BDI) pokazuju razmere sloma u industrijskom sektoru zemlje koja je decenijama bila motor evropske privrede.

Industrijska proizvodnja u padu već četiri godine

Prema BDI-ju, industrijska proizvodnja u Nemačkoj beleži pad četvrtu godinu zaredom, što prevazilazi dubinu recesije iz 2008. kao i šok pandemije 2020. godine. Federacija otvoreno govori o "ekonomiji u slobodnom padu", upozoravajući da je nepovoljan trend postao strukturni, a ne privremen.

Najveći udar pretrpeo je automobilski sektor, tradicionalna kičma nemačke industrije. Tokom samo jedne godine izgubljeno je 49.000 radnih mesta, što BDI opisuje kao "socijalno krvarenje" u sektoru koji zapošljava više od milion ljudi.

U situaciji kada se Evropa približava zabrani prodaje automobila sa motorima sa unutrašnjim sagorevanjem do 2035., nemački proizvođači suočeni su sa brutalnom konkurencijom kineskih električnih vozila i baterija.

Nemački ekonomski rast ostao je zaglavljen na nultoj tački, ispod proseka Evropske unije, dok javni dug raste i sada iznosi oko 65 procenata BDP-a. Privreda koja je decenijama živela od snažnog izvoza, koji je činilo gotovo 40 procenata njenog BDP-a, sada se suočava sa modelom koji više ne generiše razvoj.

Zašto je došlo do sloma?

Nicolas Doze navodi niz dubinskih strukturnih razloga koji su se istovremeno poklopili:

• Energetski šok nakon gubitka ruskog gasa, zbog čega su cene energije za industriju eksplodirale i učinile proizvodnju nekonkurentnom.
• "Zeleni" pritisak i loše pozicioniranje u tranziciji, gde Nemačka značajno zaostaje za Kinom u proizvodnji električnih vozila i baterija.
• Globalni pritisci, uključujući kinesku dominaciju u izvozu i američki Inflation Reduction Act, koji agresivnim subvencijama privlači industrijske investicije u SAD.
• Demografski pad i birokratija, zbog kojih je sve teže naći radnu snagu, dok kompanije prijavljuju sporost administracije i rast troškova rada.

Prema Dozeu, reč je o istorijskom kraju modela koji je Nemačkoj donosio uspeh više od pola veka.

Projekcije pokazuju da bi nezaposlenost u Nemačkoj mogla dostići šest procenata do 2026. godine, što je nivo nezabeležen u modernoj eri nemačke privrede. Zbog toga jačaju pritisci na koaliciju kancelara Friedricha Merza da hitno pokrene sveobuhvatan paket podrške industriji, koji pojedini stručnjaci već nazivaju "industrijskim Maršalovim planom".

Kriza u najvećoj evropskoj ekonomiji već se preliva na ostatak Unije. Nemačka svojim slabim rastom povlači evropsku privredu prema dole, dok Francuska, zahvaljujući jačanju u sektoru avioindustrije i usluga, prvi put nakon dugo vremena dobija relativnu prednost.

Pad nemačke industrije tako ne predstavlja samo unutrašnji ekonomski problem Berlina, već i ozbiljan izazov za stabilnost i konkurentnost cele Evropske unije.

(Telegraf Biznis/Klix)