Priča se da je SFRJ 1951. uvela Americi carine od 70%: Otkrili smo koliko u tome ima ISTINE!

Juče, oko 16 časova po istočnom standardnom vremenu u Ružičnjaku Bele Kuće, predsednik SAD Donald Tramp predstavio je nove carine na svu robu koja ulazi u SAD.

Na podužoj listi zemalja se nalazi i Srbija kojoj su namenjene carine u visini od 37 odsto.

Teme za vas

Odmah pored kolone koja navodi nove carine nalazi se i plava kolona koja pokazuje "tarife nametnute SAD", gde pod kolonom Srbije stoji - 74%.

Foto: x.com/WhiteHouse

Ovo bi trebalo da znači da carine koje je Srbija uvela SAD iznose 74%.

Brza pretraga po internetu pokazuje da Srbija nije nikada uvela ovolike tarife SAD što nas je navelo da promenimo ključnu reč u pretrazi, te je reč Srbija zamenjena rečju Jugoslavija.

Ostavši bez odgovora, upitali smo ChatGPT da li "on", možda, ima više informacije o ovim carinama. Dobili smo sledeći odgovor:

- Da, Jugoslavija je 1951. godine uvela visoke carine od 70% na robu iz Sjedinjenih Američkih Država kao odgovor na ekonomske mere koje su SAD uvele prema socijalističkim zemljama u to vreme. Ove carine su bile deo šire politike zaštite domaće industrije i političkog balansiranja između Istoka i Zapada. Međutim, odnosi između Jugoslavije i SAD su se poboljšali nakon raskida sa SSSR-om 1948. godine, što je dovelo do smanjenja trgovinskih barijera kasnije tokom 1950-ih. - napisao nam je ChatGPT.

Upitali smo ekonomistu dr. Ljubodraga Savića zašto ovakve carine nisu bile moguće u ovom periodu istorije Jugoslavije.

Rezolucija Informbiroa i približavanje Zapadu

Jugoslavija je imala burnu istoriju a svakako jedan od najturbulentnijih period je bio onaj pre i posle 28. juna 1948. godine. Ovog Vidovdana potpisana je Rezolucija Informbiroa koja je predstavljala vrhunac krize u jugoslovensko-sovjetskim odnosima, krize koja se pojavila u odnosima dve zemlje krajem 1947. godine.

Dr. Savić navodi da je upravo ovo jasan razlog zašto uvođenje carina SAD od strane Jugoslavije u periodu oko 1951. godine ne bi bio moguć.

- Tokom čitavog mog istraživanja nikada nisam naišao na podatak da je Jugoslavija uvela carine SAD, posebno u tom periodu. To nema smisla - ističe.

U periodu do 1948. godine, Jugoslovenska privreda se oslanjala na prodaju poljoprivrednih proizvoda i sirovina pod kontrolom države u Sovjetski Savez, u zamenu za prerađenu robu i mašine.

Foto-montaža: Shutterstock, Wikimedia/Stevan Kragujević

Kako su odnosi sa SSSR postajali sve više zategnuti, Jugoslavija je postigla sporazum sa Sjedinjenim Državama do juna 1948. godine, po kojem je omogućen pristup jugoslovenskim zlatnim rezervama koje se nalaze u Sjedinjenim Državama. Istovremeno, Jugoslavija je istakla želju za trgovinom sa Zapadom.

Jugoslavija je pomoć od Sjedinjenih Država prvi put zatražila u leto 1948. godine a Tito je u decembru najavio da će strateške sirovine biti isporučene na Zapad u zamenu za povećan obim trgovine.

Zbogom SSSR, zdravo SAD

Kako je dr. Savić istakao Jugoslavija je u periodu od 1948. godine do sredine 1950 - ih godina značajno oslanjala na pomoća Zapada, odnosno SAD.

- Dobijali smo pomoć i u pšenici, u hrani - rekao nam je dr. Savić.

SAD su u februaru 1949. godine donele odluku o pružanju ekonomske pomoći Jugoslaviji, a zauzvrat će se od Jugoslavije tražiti da ukine pomoć Demokratskoj armiji Grčke kada unutrašnje stanje u državi dozvoli takav potez bez ugrožavanje Titovog položaja.

Konačno, američki državni sekretar Din Ačeson zauzeo je stav da jugoslovenski Petogodišnji plan mora uspeti ako će Tito da "odoli" Staljinu i da je bez obzira na prirodu režima, Tito bio unutar interesa Sjedinjenih Država.

Jugoslavija je tada dobila podršku Sjedinjenih Država i pobedila u kandidaturi za mesto u Savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija u oktobru 1949. godine uprkos sovjetskom protivljenju.

Pomirenje

Posle Staljinove smrti 1953. godine, pritisci SSSR na Jugoslaviju su se smanjili, Tito je zaustavio reformu Saveza komunista Jugoslavije (SKJ), i 1955. godine se sastao sa Nikitom Hruščevim što je poslalo signal da se odnosi između dve zemlje poboljšavaju.

Svakako, jugoslovenskih a ni srpskih carina SAD nikada nije bilo.

(Telegraf Biznis)