Sudan bukti u građanskom ratu, a ima ogromne rezerve nafte, zlata i poljoprivrednih resursa: Ko time upravlja?

Sukob u Sudanu nastavlja da menja zemlju sa 50 miliona stanovnika, uz masovno raseljavanje i borbu za resurse. Građanski rat u Sudanu, koji traje već treću godinu, suprotstavio je vojsku i paravojne Snage za brzu podršku (RSF) u razornom sukobu za vlast, piše Dojče vele.

Rat je izazvao najveću krizu raseljavanja na svetu - više od 9,5 miliona ljudi je napustilo svoje domove u svih 18 sudanskih država, a milioni se suočavaju sa glađu.

Teme za vas

Sudan poseduje velike prirodne resurse, uključujući naftu, zlato i ogromna poljoprivredna područja koja bi mogla da prehrane stanovništvo, ali borbe i stalna promena kontrole onemogućavaju njihovo iskorišćavanje.

Ko kontroliše teritoriju?

Vojska kontroliše veći deo severa i istoka, uključujući prestonicu Kartum, ključne gradove duž Nila i stratešku luku Port Sudan na Crvenom moru.

RSF je učvrstio kontrolu nad zapadnom regijom Darfur, nakon što je zauzeo El-Fašer, prestonicu Severnog Darfura, 26. oktobra, posle opsade koja je trajala skoro 18 meseci.

Koji su glavni sudanski izvozni proizvodi?

Tri vodeća sektora su: nafta, zlato i poljoprivredni proizvodi.

U 2023. godini izvoz Sudana iznosio je 5,09 milijardi dolara, pretežno sirova nafta (1,13 milijardi), zlato (1,03 milijarde), stoka i životinjski proizvodi (902 miliona), uljarice (709 miliona, od čega je 613 miliona susam) i arapska guma (141 milion).

Sudan je najveći svetski izvoznik susama i arapske gume, koja se koristi u prehrambenoj industriji, lekovima, suplementima i kozmetici.

Ko kontroliše poljoprivredne resurse?

Zemlja zavisi od Nila, čije poplave navodnjavaju plodna područja.

Oko polovine teritorije (51,4%) čine pašnjaci, uglavnom na jugu, sve do Kartuma. Pašnjaci su važni zbog stočarstva - kontrola je približno ravnomerno podeljena između vojske i RSF-a.

Severni deo pašnjaka poznat je kao „pojas arapske gume“, gde rastu akacije koje proizvode ovu visokovrednu smolu.

Obradiva zemljišta nalaze se pretežno između Belog i Plavog Nila, u oblasti Gezira, pod kontrolom vojske.

Ko kontroliše naftu?

Nafta je glavni izvor prihoda Sudana.

Proizvodnja je rasla od 2001. do 2010. godine, ali je naglo pala 2011, kada se Južni Sudan otcepio i odneo 75% rezervi.

Do 2023. proizvodnja je pala na oko 70.000 barela dnevno.

Većina naftnih polja nalazi se na jugu, blizu granice sa Južnim Sudanom, i mnogima trenutno upravlja RSF.

Rafinerije se nalaze u centralnim i severnim područjima. Najveća je u Kartumu (100.000 barela dnevno), pod kontrolom vojske, kao i rafinerija u Port Sudanu.

Naftovodi vode sirovu naftu ka izvoznom terminalu Bašajer, a glavni tokovi ostaju uglavnom pod kontrolom vojske.

Ko kontroliše zlato?

Sudan je jedan od najvećih afričkih proizvođača zlata.

Nalazišta na istoku uglavnom su pod kontrolom vojske, dok su centralna i jugozapadna pod RSF-om.

Veliki deo zlata potiče iz malih, neregulisanih rudnika, što predstavlja ključni izvor finansiranja za obe strane.

Uprkos ratu, zvanična proizvodnja zlata porasla je na 64 tone u 2024, donoseći 1,57 milijardi dolara prihoda. Veliki deo trgovine i dalje je u sivoj zoni zbog nestabilnosti.

Ujedinjeni Arapski Emirati kupili su više od 99% sudanskog zlata u 2023.

Ko su glavni trgovinski partneri Sudana?

Oko 80% sudanskog izvoza ide u Aziju, zatim 11% u Evropu i 8,5% u Afriku.

U 2023. najvažniji trgovinski partneri bili su:

– UAE (1,09 milijardi, uglavnom zlato)
– Kina (882 miliona, biljni proizvodi)
– Saudijska Arabija (802 miliona, stoka)
– Malezija (470 miliona, nafta)
– Egipat (387 miliona, mešovita roba)

Ovih pet zemalja čine više od dve trećine sudanskog izvoza.

Sudan ukratko

Sudan je treća najveća zemlja u Africi (1,9 miliona km²).
Do 2024. imao je 50,5 miliona stanovnika, uglavnom duž Nila i u gradovima.
Najveći gradovi:
– Veliki Kartum (7 miliona)
– Nijala (1,15 miliona)
– El-Obejd (560.000)
– Port Sudan (547.000)
– Kasala (411.000)
– Gadarif (364.000)

(Telegraf.rs)