Na današnji dan u Hrvatskoj prvi put uvedena kuna

Foto-ilustracija: Shutterstock

Na današnji dan u NDH je počela upotreba kuna. "Hrvatska državna banka stavlja počevši od 26. jula 1941. u opticaj novčanicu Nezavisne Države Hrvatske od 100 kuna, sa datumom izdanja 26. jula 1941. i novčanicu od 1000 kuna, s datumom izdanja 26. jula 1941.", stoji crtica u ondašnjoj dnevnoj štampi, navodi Index.

NDH je proglašena 10. aprila 1941. godine i praktično od prvog dana krenula je promena valute. Kune su se štampale već u maju, a u opticaj su puštene nešto kasnije.

"Čitava Hrvatska je s najvećim oduševljenjem primila tu vest i svaki čestiti Hrvat upravo grozničavo očekuje čas kad će moći da primi u svoje ruke toliko željenu kunu. Ustaški pokret doneo je Hrvatima, nakon dugih stoleća, i vlastiti novac", stajalo je dalje u članku koji je ilustrovan fotografijom 1000 tadašnjih kuna.

Teme za vas

S propašću NDH nestaje i kuna, a menja je jugoslovenski dinar. Ali, 90-ih se ponovo vraća kuna. Mnogi taj Tuđmanov potez i dan danas smatraju kontroverznim i vide u tome veličanje simbola iz NDH.

Kuna bila srednjevekovno sredstvo plaćanja, ali valutom se hvalio i Pavelić

Početkom devedesetih oko kune se vodila žestoka rasprava. Pobornici uvođenja kune tražili su njeno poreklo daleko pre NDH, u srednjem veku, kad se u delovima Hrvatske trgovalo takozvanom kunovinom.

Marturina, kunovina ili kuna je naziv za porez u srednjevekovnom hrvatskom kraljevstvu koju su plaćali kmetovi kao naknadu za korišćenje vlastelinskog zemljišta.

Isprva se plaćala u naturi, a posle u novcu. Izražavanje vrednosti daće u kuninim kožama bilo je uobičajeno u srednjem veku pa je već 1018. u Osoru na Cresu bio zabeležen takav oblik tributa mletačkim vlastima.

S druge strane, sam Pavelić se hvalio kako je on osmislio kunu kao novac i da je planirao još tokom tridesetih da je uvede kao službenu valutu ustaškog pokreta. U to vreme štampane su i prve kovanice.

Svakako, 30. maja 1994. godine, uvedena je hrvatska kuna kao nacionalna valuta Hrvatske. Tada je zamenila hrvatski dinar koji je bio službena valuta od isključenja iz Jugoslovenskog monetarnog sistema, a ušao je u opticaj 23. decembra 1991. godine.

Kuna je najpre trebalo da se zove kruna i trebalo je da bude podeljena na tri banice. Kuna je službena valuta bila sve do 2023. kada je uveden evro koji se koristi danas. Prvih 14 dana 2023. godine omogućeno je plaćanje i kunama i evrima, a u pravilu se ostatak vraćao samo u evrima.

(Telegraf.rs)